Tanneries - Ne, Nerede?

Taşhane

Tanen coming soon…

Public Vineria

Tannery Garden

Tannery 26 Event Space

Hikayemiz

Eski bir mahallede; günümüze taşınmış bir tarih… ve unutulmuş bir meslek…  bugünün konforu, düzeni ve özeniyle.

Bakıp gidileceklerden değil, oturup seyir eylerken kahvesi içilecek, sergileri gezilecek , müzesi ziyaret edilecek,  acıkınca tardı yenilecek , bir kadeh eşliğinde müzik yelpazesinde dinlenilecek bir yer.

Eski zaman mahalle havasını yaşamak, sokakta sanatı görmek isteyenler için.

Tabakhaneler 1970’lerden sonra uzun yıllar evsizlere barınak olmuş ve büyük ölçüde de tahrip olmuştur.

Eski tabakhane bölgesi, hala sahip olduğu mütevazi tasarım özellikleri, özgün dolu-boş dengesi ve insan ölçeğine yakınlığı ile Kuşadası için önemli bir potansiyeldir. Aynı işlevi devam ettirmesi mümkün olmayan bu yapıların varlıklarını sürdürebilmeleri için yeniden işlevlendirilmelerine yönelik belgeleme, analiz ve restorasyon çalışmaları yapılmıştır. Aslına uygun olarak restore edilen binalar Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tescillenmiştir. Gerek geçmişe saygılı özgün restorasyonu ve gerekse elit hizmet sunumu yanında ticari fonksiyonları ile yerli ve yabancı konuklar tarafından kent merkezinde ziyaret edilecek çok özel bir nokta olarak tasarlanmıştır.

Eski tabakhane yapıları yığma taş sistemdedir. Çatı makasları, pencere-kapı doğramaları ahşaptır. 2 katlı olan yapılarda ara katlarda çelik putrel üzerine ahşap döşeme uygulanmıştır. Tümü alaturka kiremitli yapıların arasındaki alanlarda sokak ve avlu düzenlemeleri yapılmıştır.

Herhangi bir amaçla öldürülen hayvanın yüzülen derisi canlı bir organizmadır. Kısa zaman içerisinde işlenmezse bozulur, kokar, sertleşir ve atılacak hale gelir. İnsanoğlu bunu önlemek için yüzyıllar boyunca çeşitli yöntemler geliştirmiştir. Ham deriyi kullanılabilir hale getirmek için uygulanan işlemlerin tümüne tabaklama (sepileme), bu işi yapana da tabak ustası, debbağ (sepici), karatabak denmektedir. Tabaklık, derinin kurumadan ve bozulmadan  deriyi işleme terbiye etme zanaatının, sepiciliğin bir diğer adıdır. İşlenen deriler giyim kuşam eşyaları başta olmak üzere pek çok yerde ürün olarak karşımıza çıkmaktadır. Bir postun gelip işlenmiş deri olarak çıkması 5-6 ay sürerdi. Karatabaklıktan makinelere geçilince deri işleme süresi düşmüştür. 1960’lı yıllarda Kuşadası’nda 2-3 tabak makineye geçmiş, böylece karatabak işi 1960’larda son bulmuştur. 

Son karatabaklığın yapıldığı bu alanda, yok olan ve çok da bilinmeyen bir meslek grubunu yeniden canlandırmak mümkün olmasa da, bu zanaatın icra edildiği yapılar aracılığıyla geleneksel deri üretimini tekrar hatırlamak ve hatırlatmak mümkün olmaktadır.

Deri tabaklama işlemi ve karatabaklık, yöreden yöreye bazı farklılıklar göstermektedir.

Kuşadası’nda şu anda restorasyonu tamamlanmış olan binalarda 1937-1968 yılları arasında çalışan tabaklar büyükbaş hayvan derisi işler ve ağırlıklı olarak vaketa üretirlerdi. Vaketa, postal, hayvan koşumları, kütüklük ve saraciyede kullanılan  bir deri çeşididir. Vaketa deri, orta ve hafif ağırlıkta ham sığır derilerinin bitkisel tanenler ile tabaklanmasından  sonra, yağlanmak ve sırça (cilt) tarafı perdahlanmak suretiyle elde edilen, doğal renkli veya boyanmış, kösele deriye göre daha yumuşak tutumlu deri iptir. Sığır derisinden, özellikle de inek derisinden imal edilir.

Bu bölgede üretilen vaketalar ülke içinde hatta yurtdışında bile kalitesi açısından bir üne kavuşmuştu. Bodrum’un ünlü sandaletlerinin vaketaları burada üretilirdi.

Vaketalar dışında kalan üründen; taban astarı, liso cinsleri, sabunlu kösele ve ekonolli yapılırdı.